- Басты бет
- Біз туралы
- Білім
- Шығармашылық
- Ғылым
- Студенттік өмір
- Маңызды ақпарат
- Қабылдау
- Жаңалықтар
- Байланыс
Сайт бойынша іздеу
Научные проекты Казахской Национальной академии хореографии направлены на изучение, сохранение и развитие хореографического искусства Казахстана. Исследования охватывают широкий спектр тем, от анализа персоналий и спектаклей до изучения креативных индустрий и создания международных партнерств.
На текущий момент Академия реализует 6 научных проектов:
Каждый проект осуществляется под руководством рабочей группы, включающей ведущих специалистов Академии.
Тіркеу нөмірі: ИРН AP09260151.
Бүгінгі таңда мәдениет кез-келген мемлекеттің дамуындағы маңызды басымдықтардың бірі болып табылады. «Мәдени институттардың тиімді жұмыс істейтін инфрақұрылымының, сондай – ақ ұлттық және әлемдік мәдени мұраны сақтауды және байытуды, сапалы мәдени құндылықтарды құруды, таратуды және тұтынуды қамтамасыз ететін тетіктердің болуы мемлекеттің табысқа жетуінің өлшемі болып табылады» – делінген Қазақстан Республикасы мәдени саясатының тұжырымдамасында.
Тұтастай алғанда, мәдениетті және атап айтқанда балет саласын дамытудың жаңа тұжырымдамалық көзқарасына жоғары қажеттілікті ескере отырып, Қазақстан Республикасының хореографиялық өнерін кешенді зерттеу жобасы 1934 жылдан бастап 2020 жылға дейін оның өткенін және қазіргі заманғы даму деңгейін және әлемдік хореографияны дамыту контексіндегі маңызын объективті бағалауға ықпал ететін болады. Алынған баға, өз кезегінде, Қазақстанда ұлттық, классикалық және қазіргі заманғы хореографияны дамытудың одан әрі тиімді жолдарын әзірлеуге қызмет етеді, оның өнімі әрбір бағыт бойынша бәсекеге қабілетті қойылымдар, бишілердің, балетмейстерлердің, дирижерлер мен суретшілердің жаңа буынының білім деңгейін арттыру, сондай-ақ жаңа кәсіби ұжымдарды құру болуы тиіс.
Қазақ, орыс және ағылшын тілдерінде дайындалатын зерттеудің баспа және электрондық нұсқалары балет және би өнерінің отандық және шетелдік зерттеушілерінің сұранысына ие болады. Ал интернет-сайт алынған ақпаратты әлемнің кез келген нүктесінде зерттеушілер, кәсіпқойлар және жақын шетелдердің әуесқойлары үшін қол жетімді етеді. Атап айтсақ, орыс тіліндегі ақпараттар – ұлттық хореографияның орыстілді қоғамдастықпен тарихи қалыптасқан берік мәдени байланыстарына байланысты. Контенттің ағылшын тіліндегі нұсқасы – алыс шетел аудиториялары үшін – жалпы Қазақстанға деген қызығушылықтың өсуіне, сондай-ақ қазақстандық балет мектебіне деген қызығушылықтың, соңғы жылдары халықаралық сахнада өзін жоғары деңгейде көрсете білген қазіргі заманғы жоғары кәсіби бишілер мен хореографиялық ұжымдардың шығармашылығына байланысты.
Бұл жоба қазақ мәдениетін, атап айтқанда көрнекті және атақты орындаушылар мен хореографтардың есімдерін, үздік спектакльдерді, танымал шығармашылық ұжымдарды зерттеуге және сақтауға бағытталған. Жобаның инновациялылығы бірінші рет шығармашылық ұжымдар мен жеке тұлғалар бойынша энциклопедия түрінде материал жинақталып, жүйелендіріледі, ол шетелде ұлттық хореография жетістіктерін лайықты түрде көрсетуге ықпал етуге бағытталған.
Осы жобаны іске асыру мүдделі қоғамдастықтар мен мамандарға Қазақстанның хореографиялық өнеріне баулуға, қазақ балет театры мен биінің ұлттық өзгешелігімен танысуға мүмкіндік береді. Зерттеу нәтижелері халықаралық мәдени қоғамдастыққа Қазақстанның даму тарихы мен қазіргі заманғы өнерін оның барлық толықтығы мен алуан түрлілігімен көрсетуге мүмкіндік береді.
Жобаның мақсаты: Қазақстанның хореографиялық өнерінің байлығы мен алуан түрлілігін 1934 жылдан бастап 2020 жылға дейінгі Қазақстанның балет және би өнерінің тарихы бойынша ғылыми зерттеулердің жүйелендірілген нәтижелерінің кешені ретінде ашу, олар «Қазақстан хореографиясы» энциклопедиясы» академиялық басылымында 3 тілде және осы аттас үнемі жаңартылып отыратын мамандандырылған интернет-сайтта баяндалатын болады.
Энциклопедияның қағаз және сандық нұсқасында отандық театрлар мен шығармашылық ұжымдардың сахнасында балет спектакльдерін жасауға қатысқан аса көрнекті балет әртістері мен халық билері орындаушыларының, балетмейстерлердің, композиторлардың, либреттистердің, сценографтардың, дирижерлердің дербес деректері; ұлттық спектакльдердің жасалу тарихы жүйелендірілген; танымал кәсіби би ұжымдарының дүниеге келу тарихы мен шығармашылық қызметі; Қазақстандағы хореографиялық өнер саласындағы фестивальдік және конкурстық қозғалыстың тарихы ұсынылатын болады.
Жобаны іске асыру барысында келесі міндеттер шешілетін болады:
Зерттеу әдістемесі кешенді тәсіл принципіне негізделетін болады. Атап айтқанда, тарихи-өнертанушылық талдау әдісі Қазақстан Республикасының хореографиялық өнерін дамуы жағдайында зерттеуге мүмкіндік береді; құрылымдық-функционалдық әдіс Қазақстан Республикасының кәсіби балет ұжымдарының құрылуы мен қалыптасуы туралы мәліметтерді, олардың арасындағы тұрақты қатынастар мен өзара байланыстардың жиынтығын және олардың бір-біріне қатысты рөлін, сондай-ақ белгілі бір ұжымның дамуындағы жекелеген жасампаздардың рөлін реттеуге ықпал етеді; театртану, балеттану, өнертану жөніндегі ғылыми еңбектерді, сондай-ақ отандық хореографияға арналған жарияланымдарды бұқаралық ақпарат құралдарында контент – талдау әдісі хореографиялық өнер қайраткерлері мен ұжымдардың шығармашылығы туралы шашыраңқы ақпараттарды жинауға және синтездеуге қызмет етеді; байқау әдісі – қазіргі заманғы орындаушылар мен жекелеген ұжымдарға объективті шығармашылық сипаттама беруге көмектеседі; логикалық әдіс – Қазақстан Республикасының хореографиялық өнерінің тарихын қайта жаңартуға және энциклопедиялық басылымда жиналған ақпаратты жүйелеуге көмектеседі. Қазіргі уақытта бұл әдістерді жетекші әлемдік ғылыми орталықтардың өнертанушылары қолданады, ал таңдалған әдістеме заманауи зерттеу әдістеріне сәйкес келеді.
Зерттеу тобы:
Жоба жетекшісі Жумасеитова Гульнар Тазабековна – хореография саласында маманданған жоғары білікті театртанушы, өнертану кандидаты, профессор, өнертану және арт-менеджмент кафедрасының меңгерушісі. Қазақстандағы театр өнері тарихы саласындағы жетекші мамандардың бірі. Осы жобаны іске асыру үшін жоба тақырыбы бойынша зерттеу, ғылыми процесті және нақты ғылыми әзірлемелерді басқару саласында айтарлықтай тәжірибесі бар: балет театрының тарихы бойынша 3 монографияның авторы, хореография бойынша қазақ және орыс тілдеріндегі оқулықтың тең авторы, 20 ұжымдық ғылыми монография авторларының бірі, ҚР БҒМ аяқталған 3 гранттық жобасының ғылыми жетекшісі. «Мәдени мұра» бағдарламасы аясында шығарылған қазақ және орыс тілдеріндегі 3 томдық «Қазақстан өнері тарихы» атты тұңғыш іргелі еңбектің авторларының бірі және жауапты хатшысы болып табылады. «Искусство казахов зарубежья», «Астана: от геополитического лидерства к культурному ренессансу», «Искусство казахов в аспекте общетюркских культурных традиций» кітаптары тарауларының авторы және жауапты редакторы. ЮНЕСКО ұлттық комиссиясының материалдық емес мәдени мұра жөніндегі ұлттық комитетінің мүшесі ретінде Жумасеитова бірлескен халықаралық жобаларға қатысып, ағымдағы мәдени процесс бойынша талдау жұмыстарын жүргізуде үлкен тәжірибеге ие. Халықаралық театр сыншылары қауымдастығының мүшесі, Қазақстан Республикасы Театр қайраткерлері одағының мүшесі. Нөлдік емес импакт-факторы бар шетелдік ғылыми басылымдарда және БҒСБК ұсынған басылымдарда 20-дан астам мақаласы бар.
Мусинова Асель Ахметовна – ҚР еңбек сіңірген қайраткері, филология ғылымдарының кандидаты. Кәсіби хореографиялық білімі, Абай атындағы мемлекеттік академиялық опера және балет театры сахнасында жұмыс тәжірибесі бар. «Журналистика» мамандығы бойынша бакалавриат пен магистратураны бітіріп, «БАҚ және Қазақстанның егемендігі жағдайында ұлттың рухани әлеуеті» тақырыбында диссертация қорғады. Хореография, ұлттық мәдениет мәселелерін зерттеу саласында үлкен тәжірибесі бар. Республикалық «Мәдениет» телеарнасындағы «Опера аңыздары мен мифтері» жобасының ТВ жеке бағдарламаларының тұжырымдамасы мен сценарийінің авторы, 1 монографияның, 1 оқулықтың, 1 кітап-альбом мен анықтамалықтың авторы, 2012 жылы зерттеу тобының құрамында Абай атындағы мемлекеттік академиялық опера және балет театры тарихына арналған «Қазақстан хореографтары» анықтамалығы бөлімін құрастырушы ретінде қызмет атқарды. Пәнді таңдаудан бастап білім беру платформаларында контентті қалыптастыруға дейінгі жаппай ашық онлайн курстарды әзірлеу және іске асыру процесін басқару тәжірибесі бар. Қазіргі уақытта әл-Фараби атындағы ҚазҰУ-дың жаңа білім беру технологиялары институтының директоры, Журналистика кафедрасында оқытушысы.
Саитова Гульнара Юсуповна – өнертану кандидаты, профессор, ҚР еңбек сіңірген әртісі. Ұйғыр және корей би өнерін зерттеу саласында маманданған. Жұмыс тәжірибесі: ұйғыр театрының бас балетмейстері бағыты бойынша. Спектакльдердің пластикалық және би көріністерін қоюшы. 2 монографияның авторы: «Уйгурский сценический танец: Истоки. Традиции. Сценическое воплощение» және «Корейский сценический танец в хореографическом искусстве Казахстана» (бірлескен авторлықта), 5-тен астам патенті бар. Ғылыми жобаларға қатысу тәжірибесі бар. Славян мәдениетаралық ғылыми-зерттеу тобының толық мүшесі болып табылады және «Түркітілдес халықтардың фольклорлық билерін зерттеу» тақырыбы бойынша зерттеу жүргізеді. «Қазіргі әлемнің мәдениетаралық байланыстары – Венгрия және Қазақстан жаһандану әлемінде» атты бірлескен бағдарламаға қатысады. Қазіргі уақытта Қазақ ұлттық хореография академиясының профессоры.
Ізім Тойған Оспанқызы – өнертану кандидаты, профессор, ҚазКСР еңбек сіңірген әртісі. Қазіргі уақытта Қазақ ұлттық хореография академиясының профессоры.
Кульбекова Айгуль Кенесовна – педагогика ғылымдарының докторы, өнертану профессоры, ҚР Мәдениет қайраткері, 130-дан астам ғылыми жарияланымдары бар, олардың ішінде қазақ биі бойынша оқулық (1), Оқу құралдары (2), монографиялар (3), ғылыми мақалалар мен ғылыми-практикалық конференцияларда баяндамалар, 18 авторлық куәлік бар. Хореография педагогикасы, қазақ биінің тарихы мәселелері бойынша көптеген жарияланымдары бар. Шара Жиенқұлова атындағы үш республикалық қазақ биі байқауларының бастамашысы және ұйымдастырушысы. Республикалық байқауларда «Үздік балетмейстер жұмысы» номинациясы бойынша лауреат атағына ие болды (Орал, 2006, Астана, 2012). Кәсіби шығармашылық ұжымдарда орындаушы, педагог және қоюшы – балетмейстер ретінде жұмыс істеді. Қазіргі уақытта Қазақ ұлттық хореография академиясының педагогика кафедрасының профессоры.
Шомаева Дилара Ержановна – өнертану магистрі, қазіргі уақытта «Өнертану» білім беру бағдарламасы бойынша PhD докторантурада оқиды. Кәсіби хореографиялық білімі бар, «Астана Балет» театрының труппасында билейді, театрда көрермендер үшін «Сахна құпиясы» танымдық экскурсияларды жүргізеді, бағдарламалар мен балеттер либреттосына арналған мәтіндерді дайындау тәжірибесі бар. Қазақстанның, жақын шет елдердің ғылыми басылымдарында жарияланымдары бар.
Жунусов Серик Казырканович – гуманитарлық ғылымдар магистрі, негізгі мамандығы – тарихшы. «Arts Academy» ғылыми журналының жауапты редакторы. Қазақстанның, жақын шет елдердің ғылыми басылымдарында жарияланымдары бар. Жобада жобаны іске асыру кезінде аутсорсинг үшін ұйымдар мен кадрларды іріктеумен айналысатын болады: сайттың дизайнын әзірлеу, мәтіндік материалдарды аудару, кітапты әзірлеу және басып шығару, сондай-ақ уәкілетті органдарға есептілікті ұсыну.
Рахымбердиева Сая Нұрланқызы – Қазақ ұлттық хореография академиясының 2 курс магистранты.
Жандаулет Аяжан Нұржанқызы – бухгалтерлік есеп және есептілік бөлімінің маманы.
Тіркеу нөмірі: ИРН АР19680192
Бұл жобаның мақсаты шағын және орта бизнестің Қазақстандағы креативті индустрияларды дамытуға әсерін зерттеу, олардың өзара іс-қимыл факторларының кешенін анықтау және Қазақстанның креативті секторының үлесін әлемдік деңгейге жеткізу мақсатына қол жеткізу үшін оның тиімділігін қамтамасыз ету тетігін әзірлеу болып табылады. Жоба идеясы қазіргі уақытта креативті индустриялар әлемдік деңгейде де, ұлттық деңгейде де экономикалық дамудың маңызды факторы болып табылатындығымен байланысты. Экономиканың креативті секторын дамытудың маңыздылығы оның әлемдік ЖІӨ-дегі үлесімен анықталады, ол орта есеппен 10% - ға жетеді, бұл экономиканың ауыл шаруашылығы сияқты маңызды секторының үлесімен салыстырылады.
Креативті индустриялар-бұл саудадан және зияткерлік меншік құқықтарын жүзеге асырудан түсетін кірістерге бағытталған білімге негізделген қызмет түрлерін қамтитын экономика секторы. Креативті индустриялардың рөлі әсіресе пандемия кезеңінде, қашықтан басқару құралдары мен адамдардың өмір сүру тәсілдеріне көшудің шұғыл қажеттілігі туындаған кезде өсті. Креативті индустрияларды дамыту үшін қолайлы жағдайлардың болуына байланысты олардың даму деңгейі мен ауқымы елдер бойынша әр түрлі болады. Экономиканың креативті секторының дамуына әсер ететін факторлардың жиынтығы екі негізгі топты қамтиды:
- адами капиталдың даму деңгейі, жаңа және ерекше идеяларды қалыптастыруға қабілетті, кәсібилік деңгейі жоғары дарынды және шығармашылық адамдардың болуы;
- елдегі шағын және орта бизнестің (ШОБ) даму деңгейі, өйткені дәл осы сала өзінің икемділігі мен сыртқы ортадағы барлық өзгерістерге жедел әрекет ету мүмкіндігіне байланысты креативті индустрияларды дамыту үшін ең қолайлы болып табылады.
Статистикалық деректерге сәйкес Қазақстанда жалпы ішкі өнім құрылымындағы креативті индустриялардың үлесі 2020 жылдың қорытындысы бойынша 2,67% -. құрады, бұл орташа әлемдік деңгейден 4% - ға төмен. 2017-2020 жылдары креативті индустриялардың экономикаға қосқан үлесі 2,8% деңгейінде тұрақты динамиканы көрсетеді.
Зерттеудің жаңалығы Қазақстандағы шағын және орта бизнес субъектілері мен креативті индустриялардың өзара іс-қимылының тиімділігін арттыру тетігін құруға және енгізуге бағытталған әдістемелік тәсілдер мен құралдардың тұжырымдамалық негіздемесінде жатыр. Қазақстандағы шағын және орта бизнес елдің экономикалық дамуының басым бағыттарының бірі болып табылады. Қазақстан Республикасының Президенті Қ. Тоқаев "тиімді шағын және орта бизнес – еліміздің әлеуметтік-экономикалық және саяси өмірінде маңызды рөл атқаратын қала мен ауылды дамытудың берік негізі" атты Қазақстан халқына Жолдауында атап өткендей, "2025 жылға қарай ЖІӨ – дегі ШОБ үлесін 35% - ға дейін, ал жұмыспен қамтылғандар санын 4% - ға дейін ұлғайту" міндетін қояды миллиондаған адамдар".
Жоба шеңберінде зерттеулер жүргізу "креативті индустриялар", "креативті кәсіпкерлік", "креативті экономика" санаттарына теориялық-әдіснамалық тәсілдерді зерделеуді, экономиканың креативті секторы жұмысының ерекшеліктерін зерттеуді, шағын және орта бизнес пен креативті индустриялардың өзара іс-қимылына әсер ететін факторларды анықтау мен жүйелеуді, олардың өзара іс-қимылының тиімділігін қамтамасыз ету моделі мен тетігін әзірлеуді көздейді.
Күтілетін зерттеу нәтижелері:
Осы жобаны іске асыру нәтижелерін билік органдары ШОБ және экономиканың креативті секторын дамытудың стратегиялары мен бағдарламаларын әзірлеу кезінде ұлттық деңгейде де, өңірлік деңгейде де пайдалана алады.
Зерттеу тобы:
Ғылыми-зерттеу қызметі университеттің миссиясы мен стратегиясына сәйкес келеді. ЖОО-ның инновациялық қызметін дамытуға шаруашылық келісімшарттық жұмыстарды орындау белгілі бір үлес қосады. Мәселен, 2021-2024 Ж. Ж. Академияның ПОҚ "қазақ хореографиялық өнеріндегі дәстүрлер мен заманауи үрдістер"хореографиялық өнер бағыты бойынша ғылыми-зерттеу жобасы жоспарланған.
Жоба "балет өнерін дамыту және қолдау қоры" қоғамдық қорымен бірлесіп, профессор Т. О. Ізім (26.07.2021 ж. № 05-28 "қазақ хореографиялық өнеріндегі дәстүрлер мен заманауи үрдістер" тақырыбында "балет өнерін дамыту және қолдау қоры" қоғамдық қорымен ғылыми - зерттеу жұмыстарын орындауға шарт) жетекшілігімен жүзеге асырылады.
Ғылыми-зерттеу қызметі университеттің миссиясы мен стратегиясына сәйкес келеді. ЖОО-ның инновациялық қызметін дамытуға шаруашылық келісімшарттық жұмыстарды орындау белгілі бір үлес қосады. Мәселен, 2021-2024 Ж. Ж. Академияның ПОҚ "Астана Опера" хореографиялық өнер бағыты бойынша ғылыми-зерттеу жобасы жоспарланған: спектакльдер мен жасаушылар, образдар мен орындаушылар".
Жоба "Астана Опера "мемлекеттік опера және балет театры" коммерциялық емес акционерлік қоғамымен бірлесіп, өнертану және арт-менеджмент кафедрасының меңгерушісі профессор Г. Т. Жұмасейітованың басшылығымен жүзеге асырылады (30.07.2021 ж. № 17-42 шарт). "Астана Опера "мемлекеттік опера және балет театры" КЕАҚ-мен "Астана Опера "театры: спектакльдер мен жасаушылар, бейнелер мен орындаушылар" тақырыбында ғылыми-зерттеу жұмыстарын орындауға)."Астана Опера "театры: спектакльдер мен жасаушылар, образдар мен орындаушылар" және" Астана Балет "театры:спектакльдер мен жасаушылар, образдар мен орындаушылар "ғылыми-зерттеу тақырыптарын іске асыруға "Өнертану және Арт-менеджмент"кафедрасының барлық ПОҚ қатысады.
Жоба аясында хореография саласындағы қосымша білім беру, даму бағыттары мәселелерін талқылау үшін кәсіби қоғамдастық пен алаңдар құру жоспарлануда.
Мәдениет саласында қосымша білім беруді дамыту мақсатында LA dance Complex үшін оқу бағдарламасының сараптамасын әзірлеу.
Үздіксіз ынтымақтастықты ұйымдастыру мәдениет саласында қосымша білім беруді дамытуда біліктілікті арттыру.
Ғылыми-зерттеу қызметі академияның миссиясы мен стратегиясына сәйкес келеді. Академияның инновациялық қызметін дамытуға шаруашылық келісімшарттық жұмыстарды орындау елеулі үлес қосады. Осылайша, 2024–2027 жылдарға Академияның профессорлық-оқытушылық құрамы хореографиялық өнер бағытында «Хореографиялық өнердің даму перспективалары» тақырыбында ғылыми-зерттеу жобасын жоспарлаған.
Жоба «Балет өнерін дамыту және қолдау қоры» қоғамдық қорымен бірлесіп, жетекшісі – Мұхамеджанова А.Т. (18.06.2024 ж. №17-565 келісімшарты бойынша «Балет өнерін дамыту және қолдау қоры» қоғамдық қорымен «Хореографиялық өнердің даму перспективалары» тақырыбында ғылыми-зерттеу жұмыстарын орындау жөнінде келісімшарт жасалған).